Phong tục cưới hỏi là một phần quan trọng trong văn hóa truyền thống của người Việt, đặc biệt là ở miền Bắc. Những thủ tục cưới hỏi miền bắc không chỉ mang ý nghĩa tinh thần sâu sắc mà còn thể hiện sự tôn trọng, kính cẩn đối với tổ tiên và các giá trị gia đình. Trong bài viết này, 2H STUDIO sẽ cùng bạn tìm hiểu chi tiết về các phong tục cưới hỏi miền bắc để có sự chuẩn bị chu đáo nhất cho ngày trọng đại.
Thủ tục cưới hỏi miền Bắc – Lễ dạm ngõ
Lễ dạm ngõ, hay còn gọi là lễ chạm ngõ, là nghi thức mở đầu trong phong tục cưới hỏi của người Việt. Đây là một nghi lễ đặc biệt quan trọng và không thể thiếu trong đám cưới truyền thống, đánh dấu bước đầu tiên trong quá trình chính thức hóa mối quan hệ hôn nhân giữa hai gia đình.
Trước khi diễn ra lễ dạm ngõ, nhà trai sẽ chọn ngày lành tháng tốt để đến thưa chuyện với gia đình nhà gái, chính thức xin phép cho chú rể qua lại với cô dâu.
Thủ tục và lễ vật trong lễ dạm ngõ khá đơn giản nhưng luôn giữ được sự ấm cúng và gần gũi. Lễ vật cơ bản bao gồm trầu cau, chè, thuốc, và bánh kẹo, với số lượng chẵn – một biểu tượng của sự đủ đầy và hạnh phúc. Thành phần tham gia chỉ giới hạn trong gia đình hai bên, gồm ông bà, bố mẹ và anh chị em ruột của cô dâu, chú rể.
Nhà gái sẽ chuẩn bị trà, thuốc, bánh kẹo, trái cây để đón tiếp nhà trai một cách thân thiện. Sau khi nhà trai trao lễ vật, nhà gái nhận và đặt lễ lên bàn thờ gia tiên để thắp hương. Sau đó, hai bên gia đình sẽ cùng nhau thảo luận về các thủ tục tiếp theo cho lễ ăn hỏi và lễ cưới, cũng như thống nhất ngày giờ tổ chức các nghi thức quan trọng đó. Lễ dạm ngõ là bước đầu tiên, đánh dấu việc cô gái đã chính thức được xem xét làm vợ và mối quan hệ giữa hai gia đình bắt đầu tiến triển.
Phong tục cưới miền Bắc- Lễ ăn hỏi
Sau lễ dạm ngõ, tiếp theo là lễ ăn hỏi, còn được gọi là lễ nạp tài. Đây là một trong các thủ tục cưới hỏi miền Bắc để hai gia đình thông báo về việc hứa gả con cái, một bước quan trọng trong phong tục cưới hỏi truyền thống của người Việt.
Trước đây, các nghi lễ như lễ ăn hỏi, lễ xin cưới và lễ nạp tài được tách riêng biệt. Tuy nhiên, ngày nay để tiết kiệm thời gian và thuận tiện cho cả hai bên, các nghi lễ này thường được gộp chung trong lễ ăn hỏi.
Trong lễ ăn hỏi, nhà trai sẽ mang đến nhà gái 30 chục trầu cùng các tráp lễ vật. Sau khi bố của chú rể và bố của cô dâu giới thiệu các thành viên tham dự, mẹ chú rể sẽ lần lượt trao 30 chục trầu, với mỗi chục tượng trưng cho một nghi thức: chục trầu thứ nhất là cho lễ ăn hỏi, chục trầu thứ hai cho lễ xin cưới, và chục trầu thứ ba cho lễ nạp tài.
Sau khi nhận 30 chục trầu, nhà gái tiếp nhận các tráp lễ từ nhà trai. Số lượng tráp thường là 5, 7, 9, hoặc 11 tráp, nhưng luôn phải là số lẻ, và lễ vật bên trong các tráp phải là bội số của 2. Lễ vật bắt buộc trong các tráp bao gồm mâm xôi, lợn quay, bánh cốm, bánh xu xê, chè, rượu, trầu cau và thuốc lá.
Nhà gái sẽ lấy một phần lễ vật để thắp hương trên bàn thờ gia tiên, phần còn lại thường chia cho nhà trai một phần, giữ lại hai phần để sử dụng trong ngày cưới.
Đặc biệt, nhà trai cần chuẩn bị ba phong bì tiền: một dành cho nhà nội của cô dâu, một cho nhà ngoại và một để thắp hương trên bàn thờ gia tiên nhà cô dâu. Số tiền này tùy thuộc vào khả năng và điều kiện của gia đình nhà trai.
Cuối cùng, cô dâu và chú rể ra mắt hai họ, thực hiện nghi thức rót nước và mời trầu khách mời của hai bên gia đình, chính thức khởi đầu cho hành trình hôn nhân của họ.
Lễ cưới (Lễ đón dâu)
Sau lễ ăn hỏi, lễ cưới được tổ chức vào ngày lành tháng tốt do gia đình cô dâu chú rể lựa chọn. Đây là nghi lễ trọng đại nhất trong phong tục cưới hỏi của người Việt, đánh dấu khoảnh khắc nhà trai chính thức đón cô dâu về nhà.
Lễ đón dâu gồm 2 nghi thức quan trọng là xin dâu và rước dâu. Lễ xin dâu mở đầu với sự trang trọng khi nhà trai đến xin phép rước cô dâu về như một lời cam kết sẽ chăm sóc và trân trọng con gái của nhà gái. Khi đoàn rước dâu xuất hiện cùng những mâm quả lễ vật – trầu cau, bánh trái, và những lời chúc phúc tốt đẹp – không khí càng thêm ấm áp và rộn ràng.
Tại nhà gái, cô dâu chú rể cùng nhau bái lạy tổ tiên, lắng nghe lời chúc phúc từ hai bên gia đình, ghi dấu cho hành trình mới. Giây phút cô dâu bước theo chú rể về nhà trai là khoảnh khắc xúc động nhất, khởi đầu cho cuộc sống hạnh phúc và yêu thương trọn đời.
Lễ lại mặt
Sau lễ cưới, lễ lại mặt diễn ra nhằm thể hiện lòng hiếu thảo của cô dâu và chú rể với gia đình nhà gái, dù đã kết hôn nhưng vẫn giữ trọn lòng hiếu kính với bố mẹ. Đây cũng là cơ hội để nhà trai thể hiện sự tôn trọng và chu đáo đối với gia đình nhà gái.
Lễ lại mặt thường tổ chức sau lễ cưới 1 hoặc 2 ngày, hoặc sau khi cô dâu chú rể trở về từ tuần trăng mật, nhưng không nên để thời gian quá lâu. Nghi lễ này diễn ra trong không khí ấm cúng với sự tham gia của các thành viên hai bên gia đình, tiếp nối những giá trị truyền thống tốt đẹp trong văn hóa cưới hỏi của người Việt.
Hiểu rõ các nghi lễ và thủ tục trong phong tục cưới hỏi miền bắc không chỉ giúp các cặp đôi tổ chức một lễ cưới ý nghĩa và đúng truyền thống mà còn là cách để giữ gìn và phát huy những giá trị văn hóa gia đình lâu đời. Hy vọng qua bài viết này, bạn đã có cái nhìn tổng quan và nắm bắt được những bước cần thiết để chuẩn bị cho ngày cưới. Một lễ cưới trọn vẹn sẽ không chỉ là ngày vui của hai gia đình mà còn là khởi đầu cho cuộc sống hôn nhân viên mãn, hạnh phúc.
